Yapı Denetim ve Deprem Mühendisliği Derneği Lideri Nazmi Şahin, Marmara Depremi’nin yıl dönümü hasebiyle değerlendirmede bulundu.
17 Ağustos 1999’da yaşanan Marmara ve 12 Kasım 1999’da gerçekleşen Düzce depremleriyle ülkenin, tarihinin en büyük felaketlerinden birini yaşadığını söyledi.
Resmi kayıtlara nazaran Marmara Depremi’nde 17 bin 322, Düzce Depremi’nde 950 vatandaşın hayatını yitirdiğine, 75 bin konutun ağır, 74 bin konutun da orta derecede hasar gördüğüne işaret eden Şahin, şöyle konuştu:
“Marmara Sarsıntısı, toplum olarak sarsıntı konusunda ne kadar unutkan olduğumuzu, yaşadıklarımızdan ve diğerlerinin yaşadıklarından ders alma konusunda ne kadar başarısız olduğumuzu çok acı bir halde ortaya koymuştur. Son 58 yıl içinde ülkemizde sarsıntılarda 58 bin 202 vatandaşımız hayatını kaybetmiş, 122 bin 96 kişi yaralanmış ve yaklaşık 411 bin 465 bina yıkılmış yahut ağır hasar görmüştür. Sonuç olarak denilebilir ki zelzelelerde her yıl ortalama 1003 vatandaşımız ölmekte ve 7 bin 94 bina yıkılmaktadır.”
Şahin, Türkiye’nin, dünyanın en faal zelzele bölgelerinden birini oluşturan Himalaya-Alp zelzele nesline denk gelen pozisyonuyla, afet riskini en çok taşıyan ülkelerden biri olduğuna dikkati çekerek, “Ülke topraklarımızın yüzde 96’sı sarsıntı bölgeleri içindedir ve kelam konusu bölgelerde nüfusumuzun yüzde 98’i yaşamaktadır.” tabirini kullandı.
MARMARA ZELZELESİ DÖNÜM NOKTASI OLDU
Marmara Depremi’nin, ülkede inşa edilen binaların sarsıntıya hazırlıklı olmadığının belirlenmesi bakımından çok kıymetli bir dönüm noktası niteliği taşıdığını vurgulayan Şahin, bu zelzelenin akabinde hayata geçirilen yapı kontrolü uygulamasına birinci olarak 19 vilayette pilot olarak başlandığını ve uygulamanın 1 Ocak 2011 prestijiyle da ülke çapında yaygınlaştığını anlattı.
Şahin, yapı kontrol sisteminin ülke genelinde yaygınlaşmasıyla Türkiye’nin artık daha sağlam temellere oturacağına inandığını belirterek şöyle devam etti:
“Yapı kontrolü, sorumlu inşaat mühendisleri ve mimarlar tarafından binaların zarurî olarak denetim edildiği bir sistem. Binalar, projesinden başlayıp iskanı alana kadar tüm süreçlerde denetleniyor. İnşaat bitene kadar demiri, materyali, betonu kontrol altında tutuluyor. 2000 yılından sonra ülkemizde gerçekleşen sarsıntılarda yapı kontrol sisteminde denetlen hiçbir bina yıkılmamıştır. Konut hakkı, ömür yeri, nasıl olursa olsun insanın başını sokmaya yarayacak dört duvarla bir çatıdan ibaret yapının teminine ait bir hak olarak algılanmamalıdır. Ülke insanımızın sağlam, kaliteli, çağdaş, doğal yıkım olaylarına güçlü ve muhafazalı bir yapıya sahip olmak en doğal hakkıdır. Bu türlü bir hakkı sağlamanın yolu, yapıdan kaynaklanan aksiliklerin ortaya çıkmasına mahzur olunması, makûs olan aksiliklerin düzeltilmesiyle mümkündür.”
TÜM TARAFLAR ÜZERİNE DÜŞENİ YAPMALI
Yapı kontrolünün, yer seçimi, taban etüdü, projenin ve yapının denetlenmesi üzere çok boyutlu bir sistem olduğuna işaret eden Şahin, “Bu sistemin işleyebilmesi için ilgili tüm tarafların üzerine düşen sorumlulukları yerine getirmesi zaruridir. 1999 Marmara Zelzelesi ve öbür sarsıntılarda yaşanan can ve mal kayıplarının yaşanmaması ya da mümkün olan en az düzeye indirilmesi projeciler, müteahhitlerimiz ve yapı kontrol kuruluşlarımızın yapacakları ortak çalışmalarla gerçekleşecektir. Bunu yasal bir zorunluluktan çok insani bir mecburilik olarak görmek gerekir. Canımızın, malımızın ve binalarımızın güvenliği için plansız ve kaçak yapılaşmadan kaçınmalı, zelzele yönetmeliğine uygun hareket etmeliyiz.” değerlendirmesinde bulundu.
Şahin, yapı kontrol kuruluşlarının vazife alanında olmayan yapılar da bulunduğuna dikkati çekerek şunları kaydetti:
“Yapı kontrolü bu kadar değerliyken, sarsıntılardan sonra elde edilen sonuçlar ortadayken kamu binalarının da yapı kontrolüne tabi olması gerekiyor. Tüm binaların yapı kontrolü kapsamına alınması gerekir. Bu kapsama okul, hastane, cami, kamu hizmet binaları üzere binaların da alınması değer taşıyor.”