Kalkınma Yolu Projesi’ ile komşu ülke Irak’tan Türkiye’ye kara ve demiryolu ulaştırma koridoru oluşturacak. Kelam konusu proje yeni bir ‘İpek Yolu’ olma potansiyelini de beraberinde getiriyor.
Öte yandan Türkiye için büyük bir fırsat olarak bedellendirilen proje, 1200 kilometre uzunluğunda demiryolu ve karayolu altyapısını içeriyor.
Dr. Necmettin Acar, Irak’ın Kalkınma Rotası olarak isimlendirdiği Türkiye-Basra Körfezi Ekonomik Koridoru projesinin bölge jeopolitiğine muhtemel tesirlerini AA Tahlil için 3 soruda kaleme aldı.
Irak’ı bu projeyle Türkiye üzerinden dünyaya açılmaya sevk eden temel faktör ülkenin Körfez’e çıkışını kısıtlayan yapay hudut düzenlemesi. Güçlü petrol ve doğalgaz rezervlerine sahip olan Irak, Körfez’de derin su limanı inşa edebilecek hudutlara sahip değil. Bu durum da rezervlerin taşınmasında ve pazarlanmasında önemli zahmetlere yol açıyor.
Irak devleti petrolünü çoğunlukla Kuveyt, Suudi Arabistan ve Türkiye üzere komşularının limanları üzerinden pazarlamaya çalışıyor. Bilhassa 1990’lı yıllardan itibaren Arap komşularıyla alakalarının bozulmuş olması ülkenin memleketler arası piyasalara açılmasını kısıtlıyor. Son periyotta Çin’in Jenerasyon ve Yol Projesi’nden hisse alma motivasyonu da Bağdat idaresini bu türlü savlı bir projeye sevk etmişe benziyor.
Son periyotta başta Suudi Arabistan ve Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) üzere Körfez ülkeleri olmak üzere bölge genelindeki aktörler ortasında iktisat ve ticaret alanında önemli bir rekabet yaşanıyor. Irak bugüne kadar bu rekabette epey geri planda kalan bir ülke oldu. Bu durumun en kıymetli sebebi ülkenin uzun yıllardır yaşadığı siyasi istikrarsızlık olsa da Irak’ın global ticaretin aktığı ana rotalardan uzak pozisyonda olması ülkenin bölgedeki ekonomik fırsatlardan yararlanmasına pürüz teşkil etti.
Mayıs ayı sonlarında açıklanan bu argümanlı ekonomik koridor projesinin gerçekleşmesi durumunda Basra Körfezi’nden Avrupa’ya ulaşan en kısa rota Irak üzerinden geçecek. Bu durum Irak’ı bölge jeopolitiğinde hayli kritik bir aktör haline getirecek. Sudani’nin ilan ettiği bu yeni rota Çin’in 2013 yılında ilan ettiği Jenerasyon ve Yol Projesi açısından da epeyce değer taşıyor. Çin’in ticaret ve yatırımda Hürmüz, Süveyş ve Babu’l Mendeb üzere inançsız suyollarına olan bağımlılığına alternatif olacak bu proje sayesinde Irak’ın Asya-Pasifik bölgesiyle de yakın bir işbirliği geliştirmesi mümkün görünüyor. Çin’in Körfez bölgesine yaptığı yatırımlardan en küçük hissesi alan Irak, Kalkınma Yolu Projesi sayesinde Asya-Pasifik kaynaklı yatırımlar için yeni bir cazibe merkezi haline gelebilecek.
Bağdat idaresinin açıkladığı devasa ulaşım sınırını da içeren Ekonomik Koridor, Türkiye’nin güçte merkez ülke olma siyasetini destekleyen çok kıymetli bir teşebbüs. Bu proje, Irak petrolünün ve Katar, İran ve Irak doğalgazının inançlı ve düşük maliyetli formda tüketim merkezlerine taşınmasını sağlayacak büyük avantajlar barındırıyor. Basra Körfezi bölgesinin global petrol rezervlerinin üçte ikisini doğalgaz rezervlerinin ise üçte birinden fazlasını barındırıyor olması bu projeyi son derce stratejik kılıyor. Halihazırda Kafkasya ve Rusya güç kaynaklarının global piyasalara taşınmasında kritik bir aktör olan Türkiye, bu ulaşım çizgisi sayesinde Körfez bölgesinin güç kaynaklarının da memleketler arası piyasalara açıldığı kritik bir ülke haline gelecek.
Aynı vakitte Türkiye ile Körfez ülkeleri ortasındaki ticaret ve güvenlik alanındaki işbirliğine eşsiz katkı sağlayabilecek boyutta olan proje, Türkiye’de üretilen mal ve eserlerin Körfez üzerinden global piyasalara arzı açısından epeyce kıymetli imkanlar sunacaktır. Projeyle Türkiye, Nesil ve Yol Projesi’nin değerli bir bileşeni haline gelecektir. Irak’ın Kalkınma Yolu iktisat ve ticaret alanında sağlayacağı eşsiz katkılara ilaveten Merkezi Irak hükümetini güçlendirerek ülke içerisindeki ayrılıkçı eğilimlerin zayıflamasına da katkı sağlayacaktır. Böylelikle Türkiye’nin uzun yıllardır tehdit algıladığı Irak’ın kuzeyindeki terör olgusu zayıflayarak ortadan kalkacaktır.