Moskova’da bir park… Saat gece yarısını çoktan geçmiş. Konuşurken daima elleri titreyen genç adam hiç durmadan anlatıyor. “Tanrım, şayet hayatta kalırsam, bunu durdurmak için elimden gelen her şeyi yapacağım.”
Pavel Filatyev, paraşütçü birliğiyle birlikte Herson’a giriyor, limanı ele geçiriyorlar, sonra Mykolaiv’e gidiyorlar, bir ay boyunca ağır topçu ateşinin altında yaşıyor.
Herson limanı ele geçirilince çabucak bilgisayarları ve bulabildikleri her türlü kıymetli eşyayı almaya başlıyorlar. Sıra mutfaklara geliyor.
“Vahşiler üzereydik. Orada her şeyi yedik: yulaf, yulaf lapası, reçel, bal, kahve… Hiçbir şeyi umursamadık, esasen hudutları zorlamıştık. Çoğumuz tek bir rahat an geçirmeden, duş ya da olağan yemek olmadan tarlalarda bir ay geçirmişti.”
Paraşütçü birliğinde asker olan Rus Pavel Filatyev
TÜM GERÇEKLERİ KORKARAK ANLATTI
Pavel, konuşurken daima etrafını kolluyor. Onu arayan birileri var mı diye bakarak devam ediyor anlatmaya.
“Savaşmaktan korkmuyorum. Lakin yaptığımın gerçek olduğunu anlamam için adaleti hissetmem gerekiyor. Ve inanıyorum biz Ruslar yaptığımızın yanlışsız olduğunu düşünmediğimiz için de başarısız oluyoruz.”
Kırım merkezli 56. Muhafız hava akın alayında misyon yapan Filatyev, bitkin ve yetersiz donanımlı ünitesinin şubat ayı sonlarında Ukrayna nasıl hamle ettiğini anlatıyor. Neden çıktı bu savaş? “Topraklarımıza bir taarruz yoktu ve ben bu soruyu haftalarca kendime sormaya devam ettim.” Neden çıktı bu savaş?
Pavel söylediklerinin sonuçlarını biliyordu. Eski paraşütçü, hapishaneye girme riskini aldığını, hain olarak adlandırılacağını ve eski silah arkadaşları tarafından dışlanacağını anlamıştı. Kendi annesi, hâlâ yapabiliyorken Rusya’dan kaçması için ısrar etmişti. O yeniden de konuştu.
“Bu savaşta adalet görmüyorum”
Ukrayna’daki savaştan döndüğünden beri birinci sefer bir gazeteciyle yüz yüze oturuyordu.
İki hafta evvel Filatyev, VKontakte isimli toplumsal medya platformundaki sayfasına gitti ve 141 sayfalık bombayı yayınladı.
Pavel, Kırım’daki birliğinde bu türlü poz vermiş…
CEPHEDE YARALANDI, YAŞADIKLARINI YAZDI
Cephede geçirdiği fecî günlerin akabinde yaralanmıştı ve bir göz enfeksiyonu ile çatışmadan tahliye edilmişti.
O vakte kadar çoktan Rusya’nın Ukrayna’yı işgalinin özündeki gerçeği açığa çıkarmak zorunda olduğuna ikna olmuştu.
45 gün boyunca çatışmayla ilgili anılarını yazarak ‘savaş’ sözünün bile halka açık bir formda yasaklandığı bir gerçeklikte yaşadı. “Muhtemelen hiçbir şeyi değiştirmeyeceğimi bilmeme ve tahminen de aptalca davranıp başımı bu kadar belaya sokmama karşın daha fazla sessiz kalamam” dedi asker.
Anıları ‘ZOV’ ismini, Rusya’da savaş yanlısı bir sembol olarak kabul edilen Rus ordusu araçlarına boyanmış taktik işaretlerden alıyor.
Şimdiye kadar, Ukrayna’nın işgaline katılan bir Rus askerinden daha detaylı ve istekli olarak anlatılmış bir öykü gelmedi. Rusya’nın bağımsız basınında Pavel’in anlattıklarından alıntılar yayınlanırken, Filatyev TV Rain’de bir televizyon röportaja görüntü temasıyla katıldı.
Filatyev’in bu hafta başında Rusya’dan ayrılmasına yardım eden insan hakları ağı Gulagu.net’in lideri Vladimir Osechkin, “Birinin birinci konuşan olması çok önemli” dedi. Bu tıpkı vakitte Filatyev’i savaşa muhalefet nedeniyle Rusya’dan kaçtığı bilinen birinci asker yaptı.
Herson’daki siviller Ruslara bu türlü karşı durmuştu
KONUŞAN BİRİNCİ KİŞİ OLDU
Pavel Pandora’nın kutusunu açan kişi oldu…
Bu hafta Rusya’nın ülkede yasaklı hale getirdiği Rus araştırma sitesi iStories, öbür bir Rus askerinin Ukrayna’nın Andriivka kentinde bir sivili vurup öldürdüğünü kamera karşısında kabul ettiği bir itirafını yayınladı.
“Uyuması, yemek yemesi ve yıkanması gerektiği gerçeğini hiç düşünmeden insanları ne kadar yabanî bir duruma sürebilirsiniz” diye yazdı Pavel. “Kimsenin yaptığını haklı çıkarmaya çalışmıyorum. Fakat bence insanların neden bu türlü davrandıklarını söylemek, onları nasıl durduracaklarını anlamak önemli… Bir insan bu tıp çok durumlarda ne yapar?”
Rus askerlerini Ukrayna’nın karşı akınlarına maruz bırakan eski kit ve araçların kullanımı da dahil olmak üzere, her şeyi anlattı. Savaştan evvel kendisine verilen tüfeğin paslanmış ve kopmuş bir kayışı olduğunu söyledi.
Filatyev, birliğinin, savaş uzayıp giderken, Ukrayna topçu ateşi altında Mykolaiv yakınlarında yaklaşık bir ay boyunca siperlerde sıkıştırıldığını anlatıyor. Orada bir mermi gözüne çamur sıçrattı ve onu neredeyse kör edecek bir enfeksiyona yol açtı.
Röportajda, savaş sırasında gerçekleştirilen taciz aksiyonlarını şahsen görmediğini söyledi. Lakin, Rus propagandasında resmedilenden farklı olarak orduda bir öfke ve kızgınlık durumunun hakim olduğunu anlattı.
“Ordudaki birçok insan orada olanlardan, hükümetten ve kumandanlarından mutsuz.” diye yazdı.
Rusların askeri araçlarında Z (ZOV) sembolü var… Pavel’in anıları da tıpkı ismi taşıyor
KAÇTIĞI BİRLİK İRTİBATI KESTİ
Halka gerçekleri açıkladığından beri, tüm ünitesinin onunla teması kestiğini söyledi. Fakat o, onların yüzde 20’sinin protestosunu açıkça desteklediğine inanıyordu. Ve başkaları, sessiz konuşmalarda, ona kendilerine makus davrandığından şikâyet etmişti.
Pavel Filatyev’in asıl planı anılarını yayınlamak ve çabucak polise teslim olmaktı. Fakat aksiyoncu Osechkin, onu tekrar tekrar ülkeyi terk etmeye çağırırken tekrar düşünmesini söyledi. Bu haftaya kadar bunu yapmayı reddetmişti.
“Yani gidiyorum, Amerika’ya gidiyorum ve orada kimim? Ne yapmam gerekiyor?” dedi. “Kendi ülkemde bile bana muhtaçlık yoksa, orada bana kimin muhtaçlığı var?”
Bu yüzden Filatyev iki haftadır her gece farklı bir otelde kalıyor ve yanında taşıdığı ağır siyah sırt çantasıyla yaşıyor, polisten bir adım önde olmaya çalışıyordu. O vakit bile, polisin onu bulmasının sıkıntı olmaması gerektiğini itiraf ediyor. Korkuyor.
GAZETE FOTOĞRAFLARI DOĞRULADI
Röportajı yayınlayan Guardian gazetesi, Filatyev’in öyküsünün tüm detaylarını bağımsız olarak doğrulayamadı, lakin askerin Kırım’da bulunan 56. Muhafız hava atak alayında misyon yaptığına, gözünden yaralandığına dair söyledikleri evraklarla kanıtlandı.
Elindeki eski fotoğraflar Filatyev’i asker arkadaşları ortasında, askerlerin giydiği klasik mavi-beyaz fanila içinde gösteriyordu. Paraşütçü eğitimi sırasında bir atlıkarıncada asılı ve savaş başlamadan evvel Kırım’da tüfekle poz veren, üzerinde bronz kamuflaj olan bir asker olarak göründüğü fotoğraflar gazeteye teslim edilmiş.
Güneydeki Volgodonsk kentinde askeri bir ailenin çocuğu olarak dünyaya gelen 34 yaşındaki Filatyev, 20’li yaşlarının birçoklarını orduda geçirdi. Pavel, 2000’lerin sonlarında Çeçenistan’da vazife yaptıktan sonra, mali nedenlerle 2021’de yine askere alınmadan evvel, Rus et üreticisi Miratorg ve varlıklı müşteriler için çalışan bir at eğitmeni olarak yaklaşık on yıl geçirdiğini söyledi.
Artık o değişmiş bir adam. Yaralı yanakları iki haftalık bir sakalla kaplı. Sağ gözü hala tam olarak göremiyor. Ve Rus ordusunu yabancı bir gazeteciye şikâyet etmek zorunda kalmasına acı bir biçimde gülüyor.
“BENİM KAHRAMANLIĞIM DİĞERİNİN SUÇU”
“Bazılarının kahramanlığının diğerlerinin cürmü olduğunu söylüyorlar” diyor. “2022 yılındayız, bu aptalca savaşı biz başlattık ve bir defa daha askerleri kahramanca işler yapmaya, kendilerini feda etmeye çağırıyoruz. Pekala benim söylediklerimdeki sorun nedir? Bu türlü yaparak ölmüyor muyuz?”
En çok da neden hâlâ özgür olduğunu merak ediyordu. Birliğinin kendisini firarla suçlamaya hazırlandığını duymuştu, bu suçlama onu yıllarca mahpusa atabilecek bir suçlamaydı. Ve tekrar de hiçbir şey olmadı.
Pavel artık daha yaşlı ve daha yorgun görünüyor, bir gözü neredeyse görmüyor…
“BENİM HİÇ YETKİM YOK, SAVAŞI NASIL DURDURABİLİRİM?”
Moskova’daki bir tren istasyonunda gazetecilerle buluştuğunda, “Beni neden hala yakalamadıklarını anlamıyorum” diyor. “Son altı ayda herkesin söylediğinden fazlasını söyledim. Tahminen de benimle ne yapacaklarını bilmiyorlar.”
Ve kelamlarına şöyle son veriyor “Bu savaşa karşıyım lakin general değilim, savunma bakanı değilim; yetkili değilim. Bunu nasıl durduracağımı bilmiyorum. Korkak olmak, silahımı atmak ve yoldaşlarımı terk etmek… Bunları yapmasam konuşamazdım. Yalnızca bundan sonra olacaklardan korkuyorum.”